Nieuwe business modellen

Meervoudige Waardecreatie

HET NIEUWE ONDERNEMEN

De eerste generatie businessmodellen is niet gestoeld op duurzaam denken. Heel lang is de aandacht exclusief gericht geweest op klassiek, bijna puur financieel gedreven, transactiedenken. Alle mogelijke sociale en ecologische kosten zijn afgewenteld op de maatschappij.

Daar kwam beweging in onder de noemer van eco-efficiency. Deze modellen streven naar meervoudige waardecreatie: sociale, ecologische én economische waarden. Maar het klassieke transactiemodel, waarbij de organisatie de regie voert, bleef in tact.

De meest recente generatie business modellen voor de circulaire economie richten zich ook op meervoudige waardecreatie. Maar wat er ‘nieuw’ is aan deze business modellen is dat het transactiemodel op z’n kop gaat. In plaats van dat bedrijven de regie voeren, worden zij partners in een ambitie of project, samen met alle mogelijke partijen, waaronder gemeentes, andere bedrijven, burgers etc.

Meer informatie

Klik hier voor meer informatie over meervoudige waardecreatie businessmodellen.

Website

Werkboek voor het ontwikkelen van Circulaire Business Modellen (Engelstalig)

Uit de landelijke studie naar businessmodellen voor de circulaire economie, uitgevoerd door de Radboud Universiteit in de periode 2017-2018 (zie www.circulairebusinessmodellen.nl), is gebleken dat bedrijven in Nederland kennis en ervaring nodig hebben met betrekking tot de circulaire economie. Dit onderzoek toonde aan dat niet alleen toekomstige ondernemers en werknemers kennis en –vaardigheden omtrent circulaire economie moeten beheersen, maar dit ook een vereiste is onder huidige professionals omdat deze vaardigheden onvoldoende zijn ingebed. Dit werkboek probeert bij te dragen aan dit kennistekort door een methode te bieden om circulaire business modellen te ontwikkelen.

PDF

Hybride Bankieren

SamSam Bankieren baant de weg naar een inclusieve, circulaire economie. Door een nieuw ontwikkelde app kunnen mensen transacties aangaan zonder geld te gebruiken. Op initiatief van Jan Jonker is er in de afgelopen vier jaren nagedacht over hoe de capaciteit van producten en diensten beter benut kan worden, door gebruik te maken van intelligente, technologische oplossingen. Het onderzoek heeft geleid tot de ‘SamSam Bankieren app’, een ruil-app onderlegd met een ingenieus algoritme. Een Working Paper over het onderzoek vind je hier.

SamSam Bankieren app

De app werkt eigenlijk heel simpel; de app maakt inzichtelijk wat beschikbaar is in een wijk en matcht vraag en aanbod. Hierdoor kunnen bijvoorbeeld kledingstukken die ‘over’ zijn worden uitgewisseld, een weinig gebruikte fiets worden uitgeleend of gitaarles gegeven worden. Het algoritme zorgt ervoor dat er ketens van vraag en aanbod worden gevormd, waardoor producten niet één op één, maar in een netwerk kunnen worden uitgewisseld. Voor het idee van de ruil-app ontvingen Prof. Jan Jonker en de mede-bedenkers de Asito Sociale Innovatieprijs. De (voorlopige) website die gebruikt werd bij de pilot in Heerde is te vinden op www.samsambank.nl.

Update

Klik hier voor het nieuwsbericht over de lancering van de SamSambank app. En zie hieronder meer informatie over het gebruik van de app.

Website

Resultaten pilot onderzoek business modellen voor de circulaire economie

De circulaire economie (CE) mag zich verheugen in een groeiende belangstelling. Maar hoe staat het nu écht met de CE in Nederland? Wat doen bedrijven als ze de CE organiseren? Wat is er te zeggen over hun motieven, business modellen en behoeftes? Ondanks veel woorden en beloftes is nog vrij weinig bekend over de (inter)organisatorische praktijk van de CE. Zoals wat zijn de business-, organisatie-en verdienmodellen van de CE? In deze working paper presenteren we kort de uitkomsten van een eerste regionale enquête naar de circulaire economieën gaan we in op een vervolg.

PDF

Onderzoeken

Verband circulaire economie en de energietransitie

Vergeleken met de energietransitie staat de omslag naar de circulaire economie nog in de kinderschoenen. Buitengewoon jammer, want de circulaire economie kan de energietransitie bij uitstek versnellen – ook al zit er soms wat spanning tussen.

Vijf redenen

Vijf redenen waarom dat zo is, volgens Ton van der Wijst en Alexander van der Vooren, Sociaal Economische Raad (SER)-secretarissen Duurzame Ontwikkeling:

We worden minder afhankelijk van primaire, schaarse grondstoffen
We kijken niet alleen naar het eind, maar ook naar het begin van de keten
We zetten biomassa zo hoogwaardig mogelijk in
We zien levensduurverlenging en energiezuinigheid niet als tegenstelling
We hebben oplossingen nodig die op de lange termijn het meeste duurzaam zijn

Lees meer op https://www.ser.nl/nl/Publicaties/circulaire-economie-energietransitie

website

Kenniskaarten circulaire economie

Wat is de circulaire economie?

Het Groene Brein heeft kenniskaarten ontwikkeld over de circulaire economie. Zij beantwoorden vragen zoals:

Wat is de circulaire economie?
Wat zijn voorbeelden van de circulaire economie?
Hoe maken we sectoren circulair?

Bekijk hier de kenniskaarten.

Met een netwerk van bijna 150 wetenschappers ondersteunt Het Groene Brein ondernemers die stappen willen zetten richting een nieuwe, duurzame economie.

website

Onderzoeksrapport – Circulaire kansen Regio Arnhem Nijmegen Rabobank

Drie lokale Rabobanken (Arnhem en Omstreken, Rijk van Nijmegen en Oost Betuwe) in de regio Arnhem-Nijmegen hebben opdracht gegeven aan KPMG als partner van Rabobank in de Rabobank Circular Economy Challenge om een regionale scan uit te voeren. Met deze regionale scan worden kansen voor ondernemers aan het licht gebracht door met bedrijven en andere stakeholders hierover in discussie te gaan. Daarnaast geeft de analyse inzicht in economische karakteristieken van de regio, de belangrijkste grondstofstromen en mogelijkheden tot samenwerken om circulaire ideeën naar een business case uit te werken.

Circulair ondernemen

In de komende jaren zal circulair ondernemen een steeds grotere rol krijgen in de vernieuwing van de Nederlandse economie. We zien steeds meer bedrijven die bij het productontwerp en in de bedrijfsvoering aandacht besteden aan het terugwinnen en efficiënt gebruiken van grondstoffen en materialen. Steeds meer bedrijven doen dat ook samen. Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven die duurzaam en circulair ondernemen beter in staat zijn om in te spelen op veranderingen in hun omgeving en kansen voor andere verdienmodellen te benutten.

Rol Rabobank

Als coöperatieve bank wil de Rabobank een substantiële bijdrage leveren aan het welzijn en de welvaart in de regio. We willen nieuwe kansen ontdekken en die kansen ook daadwerkelijk benutten. Gaat het de ondernemer goed en trekt de economie aan? Dan groeit de welvaart. Dat is goed voor de regio en dus ook voor de bank. Het zorgt voor continuïteit op de langere termijn.

We nodigen u graag uit om samen de transitie naar een circulaire economie in deze regio te versnellen.

pdf

Circulaire Atlas Gelderland Rapportage Juli 2019

Provincie Gelderland helpt ondernemers met het circulair maken van hun onderneming zodat zij klaar zijn voor de toekomst. Waarom? De wereldbevolking en de welvaart groeit. Hierdoor gebruiken we meer grondstoffen dan de aarde aan kan en dat zorgt ervoor dat grondstoffen schaars worden. Ook zorgt het gebruik van (fossiele) grondstoffen voor het opwarmen van de aarde wat inmiddels wereldwijd een erkend en zeer urgent probleem is.

Dit vraagt om een andere manier van produceren en consumeren die niet alleen duurzaam, maar tegelijkertijd ook efficiënter is en uitzicht biedt op nieuwe verdien- en businessmodellen. Winst halen uit afval, nieuwe diensten verlenen, tweedehands omvormen tot nieuw business model en het opnieuw ontwerpen van producten en diensten. Het roer moet dus om.

Circulaire atlas

De basis voor deze omslag ligt in de Circulaire Atlas Gelderland (PDF 6,4MB). Hieruit blijkt dat 80% van alle grondstoffen gebruikt worden in de sectoren AgroFood en de bouw. De rest wordt gebruikt door de industrie en de consumenten (afval).

Brede aanpak met impact

Op basis van deze Circulaire Atlas kiezen Gedeputeerde Staten nu voor een brede provinciale aanpak gericht op bedrijven die werken met de grootste grondstofstromen in AgroFood, Bouw & Infra, Industrie en Consument & Afval. Hierbij gaat het om een gecombineerde aanpak via onze wegen-infra, de inzet van innovatiemiddelen, circulaire woningbouw, kringlooplandbouw en vergunningverlening. We stimuleren bedrijven om substantieel te gaan besparen op grondstoffen en CO2. Op deze manier dragen we als provincie actief bij aan de landelijke reductie van 50% primaire grondstoffen in 2030.

In gesprek

Gedeputeerde Staten bespreken deze aanpak met Provinciale Staten om daarna met de ondernemers aan tafel te gaan. We dagen ondernemers uit om samen met andere ondernemers in bijvoorbeeld een productieketen aan de slag te gaan om grondstoffen en CO2-uitstoot te verminderen. Op deze manier blijven de ondernemers van Gelderland fit voor de toekomst.

PDF

Programma's

Regionale visie en uitvoeringsprogramma Circulaire Economie Rijk van Nijmegen

Notitie Rijk van Nijmegen Circulair: regionale visie en uitvoeringsprogramma

Circulariteit en duurzaamheid horen bij het Rijk van Nijmegen. De gemeente Nijmegen heeft daarom onderzoek gedaan naar een visie en ambitie die past bij dit DNA. De resultaten van dit onderzoek worden gepresenteerd in de Notitie Rijk van Nijmegen Circulair: regionale visie en uitvoeringsprogramma.

Op basis van dit onderzoeksproces zijn, voor vier sterk ontwikkelde sectoren in Nijmegen, negen kansrijke circulaire icoonprojecten verder uitgewerkt, die de transitie naar een Circulair Rijk van Nijmegen in gang kunnen zetten of versnellen.

website

Economische visie gemeente Nijmegen

Nijmegen moet de komende jaren inzetten op technologie en het versterken van de (potentiële) beroepsbevolking. Bij technologische ontwikkeling ligt de nadruk op innovatie, excelleren en circulaire kansen. Het stimuleren van economische ecosystemen, ondernemerschap en menselijk kapitaal is essentieel om succesvolle medewerkers en ondernemers te vinden en in Nijmegen te houden. Dat vinden de burgemeester en wethouders (B&W) van Nijmegen en dat hebben ze vastgelegd in de nieuwe economische visie ‘Knooppunt van innovatie’.

Circulaire ambitie gemeente Nijmegen

Het Rijk en de provincie hebben de ambitie om volledig circulair te zijn in 2050. Dat is ook minimaal de Nijmeegse ambitie. Verder onderschrijft de gemeente de provinciale doelstelling om 50% afvalvrij te zijn in 2030. In het Rijk van Nijmegen zijn actieve netwerken, waardoor het bedrijfsleven, overheden, onderwijs, banken en inwoners elkaar sneller vinden, kennis delen en van elkaar leren.

Circulaire acties

De acties om aan de circulaire ambitie te werken zijn onderverdeeld in de volgende categorieën:
1. Duurzaamheidsmaatregelen stimuleren
2. Een podium voor circulaire bedrijven
3. Werken aan de last mile

Download de pdf

PACE: Platform voor versnelling van de circulaire economie (Engelstalig)

Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019 – 2023 Rijksoverheid

Het uitvoeringsprogramma geeft vorm aan de overgang naar een circulaire economie in de jaren 2019 tot en met 2023.

Download ‘Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019 – 2023’1/2

PDF document | 84 pagina’s | 8,7 MB

Rapport | 08-02-2019

Download ‘PRINTVERSIE – Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019 – 2023’2/2

PDF document | 84 pagina’s | 535 kB

Rapport | 08-02-2019

Nederland circulair in 2050 Rijksoverheid

Nederland circulair in 2050

De vraag naar grondstoffen voor bijvoorbeeld eten, elektrische apparaten en kleding neemt wereldwijd sterk toe. Daarom werkt de overheid samen met het bedrijfsleven, kennisinstituten en natuur- en milieuorganisaties , overheden, vakbonden, financiële instellingen en andere maatschappelijke organisaties om zuiniger en slimmer met grondstoffen om te gaan. Het doel: Nederland volledig circulair in 2050.

Doelstellingen circulaire economie

Het kabinet heeft 3 doelstellingen geformuleerd om de Nederlandse economie zo snel mogelijk circulair te maken:

Bestaande productieprocessen maken efficiënter gebruik van grondstoffen, zodat er minder grondstoffen nodig zijn.
Wanneer nieuwe grondstoffen nodig zijn, wordt zoveel mogelijk gebruikgemaakt van duurzaam geproduceerde, hernieuwbare (onuitputtelijke) en algemeen beschikbare grondstoffen. Zoals biomassa, dat is grondstof uit planten, bomen en voedselresten. Dit maakt Nederland minder afhankelijk van fossiele bronnen en het is beter voor het milieu.
Nieuwe productiemethodes ontwikkelen en nieuwe producten circulair ontwerpen.

Programma Circulaire Economie Rijksoverheid

Het Rijksbrede programma Circulaire Economie ‘Nederland circulair in 2050’ richt zich op de ontwikkeling en realisatie van een circulaire economie voor 2050.

Download ‘Rijksbreed programma Circulaire Economie’

PDF document | 72 pagina’s | 3 MB

Rapport | 14-09-2016

website

Circulair ondernemen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Rijkstdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) is er voor u

Het aantal consumenten in de wereld stijgt. Daardoor worden grondstoffen om producten te maken steeds schaarser en duurder. Tenzij we slimmer omgaan met grondstoffen en materialen zodat we ze deels kunnen hergebruiken. We noemen dit een circulaire economie.

Het kabinet zet hier vol op in. Bedrijven moeten in 2030 minimaal 50% minder mineralen, fossiele grondstoffen en metalen gebruiken. Dat is hard nodig om de doelen van het Klimaatakkoord te halen. Hoe u als ondernemer of gemeente daaraan bijdraagt? U vindt bij ons de informatie die u op weg helpt en ondersteunt. Zoals subsidieregelingen, kennispleinen en samenwerkingstips.

RVO is er voor u. Voor ondernemende Nederlanders die werken aan een duurzame en economisch sterke samenleving. Wij helpen u graag vooruit.
https://www.rvo.nl/onderwerpen/duurzaam-ondernemen/circulaire-economie

website

Subsidies

Gids circulaire financiering in de stad (Engelstalig)

Europese subsidies

De gids circulaire financiering in de stad (Circular City Funding Guide) is een gids voor Europese financieringsmiddelen voor projecten rondom de circulaire economie in stedelijke gebieden. Bij het onderdeel ‘Beurzen en Subsidies’ zijn Europese subsidieprogramma’s te vinden.

De circulaire economie wordt door veel overheden gezien als een belangrijk middel voor een duurzamere samenleving. Om de vereiste technologische en maatschappelijke veranderingen te versnellen, kennen overheden voornamelijk subsidies toe aan activiteiten die onderzoek, ontwikkeling en demonstratie van nieuwe technologieën en concepten omvatten. Daarnaast zijn er vaak beurzen beschikbaar voor educatieve programma’s, bewustmakingscampagnes en capaciteitsopbouw.

website

Circulaire financieringstool

Het ‘Nederland Circulair! Versnellingshuis’ heeft een financieringstool ontwikkeld voor circulaire innovaties, opschaling of om producten en diensten naar de markt te brengen.

Filter bijvoorbeeld op vestigingsplaats, sector, bedrag en ondernemingsfase om er achter te komen welke financieringsmogelijkheden er zijn. Naast subsidies staan hier bijvoorbeeld ook leningen en fondsen beschreven.

website

DEI+

Binnen een circulaire economie gaan we duurzamer om met grondstoffen. We willen grondstoffen langer en hoogwaardiger blijven gebruiken. De regeling DEI+ Circulaire economie draagt hieraan bij. Onder de DEI+ Circulaire Economie regeling vallen recycling en hergebruik van afval, reparatie, en het gebruik van biobased grondstoffen, waarbij sprake is van CO2-reductie. Bij biobased grondstoffen gaat het alleen om pilotprojecten.

Thema’s

U kunt de DEI+-subsidie aanvragen voor projecten op de volgende gebieden:

Recycling van afval: hierbij gaat het om nuttige toepassingen waardoor afvalstoffen opnieuw worden verwerkt tot producten, materialen of stoffen. Die nieuwe producten mogen zowel het oorspronkelijke als een ander doel hebben. De bewerking van organisch afval komt ook in aanmerking voor deze regeling, maar energieterugwinning en het opwerken van materialen tot brandstof of opvulmateriaal zijn uitgesloten.
Hergebruik: hierbij draait om producten of componenten die geen afvalstoffen zijn en die opnieuw worden gebruikt voor hetzelfde doel als waarvoor zij waren bedoeld. Het moet gaan om recycling en hergebruik van afval dat door andere ondernemingen geproduceerd is.
Biobased grondstoffen: hierbij gaat het om het vervangen van grondstoffen van fossiele en/of minerale oorsprong door grondstoffen van biotische oorsprong (biobased). Biobased toepassingen moeten niet alleen gaan om het vervangen van fossiele of minerale grondstoffen: het uiteindelijke product moet voldoen aan de voorschriften van de ‘Single Use Plastics’-richtlijn. Hiermee stimuleren we het ontwikkelen van meervoudig bruikbare (‘multi use’), niet afbreekbare producten.

Voorstellen op het gebied van recycling, refurbishment en hergebruik van kunststoffen, textiel, meubels en matrassen worden aangemoedigd. Ook voorstellen van het mkb zijn meer dan welkom.

Aanvragen

Bekijk voortijd de algemene voorwaarden, afwijzingsgronden en aandachtspunten. U kunt subsidie aanvragen vanaf 1 augustus 2019, 9:00 uur tot en met 22 september 2020, 17:00 uur. Vraag DEI+ Circulaire economie aan.

Voor het thema DEI+ circulaire economie zijn 2 aanvraagmogelijkheden:

Projecten die dit jaar nog worden gerealiseerd (einddatum 31-12-2020), kunnen subsidie aanvragen van 1 augustus 2019 t/m 22 september 2020 17:00 uur. Dit komt uit het budget van € 44 miljoen.
Projecten die € 3 miljoen of meer subsidie kunnen krijgen én die pas in 2021 of later gerealiseerd worden, kunnen subsidie aanvragen onder de DEI+ thema’s 2020. Dit komt uit het budget van € 86,1 miljoen.

website

Milieu-investeringsaftrek (MIA) / Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (VAMIL)

Fiscaal voordeel

Investeert u in bedrijfsmiddelen die de circulaire economie bevorderen, dan komt u mogelijk in aanmerking voor de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil). Hiermee krijgt u fiscaal voordeel dat netto kan oplopen tot 12%.

Wanneer in aanmerking

U komt voor de MIA of Vamil in aanmerking als het bedrijfsmiddel waarin u investeert op de Milieulijst staat en voldoet aan de daarin gestelde voorwaarden. U kunt dit opzoeken in de digitale tool van de Milieulijst of in de Brochure/Milieulijst 2020 van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Bekijk ook de infographic over MIA/Vamil.

Voorwaarden

U bent ondernemer in Nederland, Aruba, Curaçao, Sint Maarten of een van de BES-eilanden en u betaalt inkomsten- of vennootschapsbelasting.
U investeert in een bedrijfsmiddel dat op de Milieulijst staat die geldt op de datum waarop u zich tot de investering verplicht. Voor een investering in 2020 geldt de Milieulijst 2020.
Het bedrijfsmiddel voldoet aan de eisen die de Milieulijst aan de investering stelt.
U zorgt voor vergunningen of certificaten als de omschrijving op de Milieulijst dit vereist.
U meldt het bedrijfsmiddel op tijd bij RVO (hoofdregel: binnen 3 maanden na de opdracht tot levering).
Het bedrijfsmiddel is niet eerder gebruikt.
De te melden investeringskosten voor het bedrijfsmiddel bedragen minimaal € 2.500.

Voor bedrijfsmiddelen met een doelvoorschrift (generieke codes) gelden aanvullende voorwaarden.

Aanmelden

Om gebruik te kunnen maken van de MIA en Vamil, moet u uw investering eerst melden bij RVO. Dat moet u doen binnen 3 maanden na de aankoop van het bedrijfsmiddel. Daarna kunt u de MIA\Vamil toepassen in uw belastingaangifte. Lees hoe u uw investering meldt en wat u na uw melding kunt verwachten op de pagina MIA\Vamil melden.

website

Green Deal

Het kabinet geeft met de Green Deal-aanpak ruimte aan vernieuwende initiatieven uit de samenleving. Het wil daarmee de transitie naar een duurzame economie versnellen. Centrale thema’s van de Green Deal zijn onder andere grondstoffen (circulaire economie) en biobased economy. De Green Deals hebben een doorlooptijd van gemiddeld twee tot drie jaar.

Uitgangspunten Green Deal

Bij de aanmeldingen voor de Green Deal, hanteert de Rijksoverheid de volgende uitgangspunten:

Het plan heeft een heldere doelstelling voor verduurzaming. Bijvoorbeeld op het gebied van grondstoffen, biodiversiteit, water, mobiliteit, energie, klimaat, voedsel, bouw en biobased economy.
Het plan zorgt aantoonbaar voor duurzame, economische groei (‘groene groei’).
Het plan is rendabel of zal dat aantoonbaar in de toekomst moeten zijn.
Het plan is inspirerend. Andere sectoren of regio’s kunnen het initiatief eenvoudig navolgen.
Het plan ondervindt belemmeringen bij de realisatie. En de Rijksoverheid kan een rol spelen door deze belemmeringen weg te nemen.
Het plan heeft snel resultaat. Bij voorkeur binnen drie jaar.
Het plan heeft een aantoonbare, toegevoegde waarde ten opzichte van eerdere, vergelijkbare deals.
De indiener speelt zelf een actieve rol bij de uitvoering van het plan.
Het plan is technisch uitvoerbaar.

Aanmelden Green Deal initiatief

U kunt als bedrijf, maatschappelijke organisatie of decentrale overheid het hele jaar door uw duurzame initiatief aanmelden. Als eerste stap neemt u telefonisch contact op met de afdeling Klantcontact van RVO.nl: 088-0424242. Wilt u na het contact met Klantcontact uw initiatief aanmelden? Dan krijgt u van Klantcontact de link naar een online formulier met bijbehorende toelichting.

Eventueel kunt u uw belangstelling of vraag ook aangeven op een contactformulier van RVO.nl. Vermeld ook dan dat het om een Green Deal gaat.

Website